El-P in Utrecht volgende week!

El-P
25Sep07
Tivoli de Helling, Utrecht

http://www.tivoli.nl/

El-P

artikel bron:statemagazine.nl

In april van dit jaar was mc, producer en Def-Jux-labelbaas Jaime 'El-P' Meline in Nederland om zijn tweede solo-album I'll Sleep When You're Dead van een passende release te voorzien. Zowel die plaat als het optreden in de Melkweg werden goed ontvangen, en het wordt dus waarschijnlijk helemaal geen straf om de held van menig indie-hiphopper volgende week dinsdag alweer aan het werk te zien, in Utrecht ditmaal. State belde bij wijze van opwarmertje nog even naar Brooklyn voor een update, El-P trachtte peuzelend aan een ongeïdentificeerde maaltijd zo goed mogelijk antwoord te geven.
Vijf maanden geleden werd I'll Sleep When You're Dead door artiest en interviewer nog onderworpen aan een uitgebreide tekstuele analyse - terecht, want er is veel te ontdekken aan die plaat - dus dat kunnen we dit keer overslaan. Prangender is op dit moment de vraag waarom een druk baasje met drie functie-omschrijvingen binnen een half jaar terugkeert naar Nederland. Zou het dan toch dat rondzingende gerucht zijn dat artiesten tegenwoordig zo weinig cd's verkopen dat ze hun geld vooral met touren moeten binnenhalen? "Nee, man. Ik heb altijd veel getourd, de gevolgen van illegaal downloaden hebben niet zoveel veranderd aan die persoonlijke drang. Ik verdien er bovendien niet zo gek veel mee. Heb je enig idee hoeveel het kost om een groepje mensen de oceaan over te tillen en hier een tijdje te laten rondtrekken?" De inkomsten komen dus vooral uit het label en productieklussen voor anderen. "Optreden doe ik om contact maken met de luisteraars van mijn muziek, om aandacht te vestigen op dat album en de fans waar dan ook liefde te geven."Voor hysterie rondom illegaal downloaden ben je bij El-P sowieso aan het verkeerde adres. Net als veel andere specialistische labels met een trouwe schare volgelingen (zoals het Engelse Warp was Def Jux jaren geleden al bezig legale, betaalde downloads op de markt te zetten terwijl de majors er net achter kwamen dat hun muziek uitgewisseld werd. Die pioniersfunctie heeft het label geen windeieren gelegd. "Digitaal is inmiddels een gigantisch onderdeel van de omzet voor vrijwel alle labels, ik schat dat in op 20 tot 30 procent in het algemeen. Ik heb zelf altijd het idee gehad dat het veel beter werkt om met de technologische ontwikkelingen mee te denken, dan er tegen in te gaan onder het mom van 'iemand probeert van me te stelen!'. Zo'n strijd verlies je toch. Zo lang er een manier blijft bestaan om genoeg geld te verdienen om van rond te komen en creatief bezig te blijven, ben ik tevreden: het preciese formaat maakt me dan niet uit."

Het klinkt lekker tegendraads en eigengereid, maar ergens moet het toch knagen dat een dure en gelikte video, zoals die bij eerste single Smithereens, op weinig tv-schermen te zien zal zijn. El-P in de rol van gevangene, in karakteristiek oranje overall, gemarteld op Guantanamo Bay: clipzenders zullen hun adverteerders dat niet aandoen. "Nee, MTV durft dat niet aan", reageert hij lachend. "Ik wist van te voren wel dat ik met die video geen commerciële kanalen zou bereiken, maar de aandrang om een mooie video én een statement te maken kon ik niet weerstaan. Het voelt ook alsof ik te veel tijd en energie in mijn muziek steek om daar dan vervolgens een of ander compromis-bullshit-clipje aan te plakken. Daar komt nog bij dat ik niet meer geloof dat airplay op televisie nog erg belangrijk is voor je bereik, tenminste niet onder jongeren. Een veelbekeken video op internet heeft meer effect dan eentje op MTV."Het aanhalen van één specifieke video blijkt genoeg aanleiding voor een uitwijding over een favoriet El-P-stokpaardje: de hypocriete houding van veel Amerikanen ten opzichte van massamedia. "We zijn een raar land, dat zal je niet ontgaan zijn: de hoeveelheid dubbele standaarden is enorm. Beelden die bijvoorbeeld in één context acceptabel zijn worden ineens schandalig in een andere, en met deze video wou ik de beelden en concepten die mij worden aangereikt door Fox News, politici enzovoort omvormen tot een eigen visie, met een artistieke twist eraan, van iemand zonder politieke verbindtenissen." Hoewel hij zich overduidelijk druk maakt om zulke misstanden ziet hij de toekomst somber in - de overgang naar een andere president en regering zal geen verbetering brengen. "Geen van die kandidaten wil eigenlijk verandering, ook de democraten niet. Die verkiezingen zijn een soort toneelstuk, een ceremonie. Het politieke proces is dood hier."Voordat het karakter van paranoïde sombermans de overhand krijgt schakelen we over op een ander onderwerp: 's mans professionele leven als artiest en labelbaas. De periode tussen solodebuut Fantastic Damage (2002) en I'll Sleep When You're Dead hield hij zich grotendeels op in de luwte, nu staat hij als solo-artiest weer in de spotlights. Dat moet wennen zijn. "Ach, er zat wel bijna vijf jaar tussen, maar twee daarvan ben ik bezig geweest met touren. Sinds mijn achttiende ben ik daar mee bezig, dat is zo'n beetje tweede natuur. Die andere drie jaar, achter de schermen, waren uitzonderlijk in mijn leven. Er zijn eigenlijk maar twee dingen die ik leuk vind in de muziekwereld, en die zijn een plaat opnemen en optreden. De rest is eigenlijk verschrikkelijk." Harde woorden, maar ze gelden toch echt voor het geesteskindje dat hij in 1999 oprichtte samen met Amaechi Uzoigwe. "Def Jux runnen doe ik zo goed en zo kwaad als het gaat, ik heb nog steeds niet helemaal uitgevonden hoe het écht moet, maar er zijn tenminste wel een hoop goede mensen om me heen die me helpen. Kijk, als ik het allemaal uit handen zou kunnen geven zonder dat de artiesten op het label daar last van zouden hebben zou ik het doen, het is geen prestige-onderneming en het is geen hobby van me. Ik ben er ooit ingestapt om een podium voor mijn eigen muziek te creëren, niet om zakenman te worden. Maar goed, we leven niet in een ideale wereld, en ik voel me te verantwoordelijk om het uit handen te geven. De situatie zoals die nu is is werkbaar, daar neem ik genoegen mee. Als ik maar eens in de zoveel jaar kan blijven toeren is dat voor mij genoeg om mijn verstand niet te verliezen."Een andere voorwaarde om geestelijk gezond te blijven is volgens El-P strenge zelfdiscipline bij het uitkiezen van nieuwe projecten. "Mijn eerstvolgende release wordt een instrumentale versie van ISWYD, voor daarna heb ik nog geen plannen. Het enige criterium is dat het muzikaal een uitdaging betekent, iets dat ik nog niet eerder heb gedaan." De abstracte maar geslaagde jazz-hiphopfusie van High Water (2004), gemaakt met pianist Matthew Shipp, is dus geen uitzonderlijk uistapje. "Precies, dat vond ik een geslaagde trip naar onbekend terrein. Zo werkt het ook met productieklussen die ik doe voor anderen. Veel opkomende producers in dit land komen op een kenmerkende sound uit en verkopen die vervolgens aan iedereen met een zak geld, met als gevolg dat als ze niet zo heel boeiend meer zijn als ze eenmaal een echt eigen project uitbrengen. Ik kies ervoor om mijn hiphopsound ook daadwerkelijk voor mezelf en beste vrienden te houden." De gemiddelde hiphopliefhebber zal zijn naam dan ook niet snel aantreffen in de cd-boekjes van artiesten buiten Def Jux. Het afgelopen jaar maakten wel indie- en rockacts als Nine Inch Nails, Beck, The Mars Volta en TV on the Radio, toch niet de armsten ter wereld, gebruik van zijn diensten. "Ik zou nog steeds liever alleen mijn eigen muziek produceren, maar op deze manier krijg ik in ieder geval brood op de plank."Een makkelijke manier om wat extra brood op die plank te toveren zou een re-release van het legendarische Company Flow-debuut Funcrusher Plus zijn: afgelopen zomer was het tien jaar geleden dat die plaat uitkwam, een gemiddelde platenmaatschappij zou het aangrijpen voor een speciale uitgave. "Wij bezitten zelf de masters en de rechten, dus het zou kunnen. We waren dat ook wel van plan, maar geheel in de rommelige, slordige stijl van Company Flow is dat er niet van gekomen." Lachend: "Dus nu wordt het een speciale editie ter ere van het elfjarig jubileum, en eigenlijk past dat ook wel weer bij ons." Nieuw werk, waarover geruchten zo nu en dan de kop opsteken, hoeven we echter nog niet te verwachten. "Big Juss en ik hebben nog steeds regelmatig contact, maar concrete muziek is er nog niet uit komen rollen. Helaas."Sinds kort moet dus de eerste nieuwe soloplaat in vijf jaar gepromoot worden, en de functie van labelbaas ligt El-P sowieso het minst. Het is niet ondenkbaar dat een aantal artiesten op Def Jux zich daardoor achtergesteld voelden en vertrokken - Cannibal Ox en RJD2 deden dat recentelijk. "Volgens mij is dat niet zo. Er is de afgelopen jaren een behoorlijke hoeveelheid artiesten geweest die ik op Def Jux wilde tekenen, maar waar ik eigenlijk geen tijd meer voor had om ze serieuze aandacht als labelbaas te geven. Dan kies ik er ook voor om ze niet te tekenen. De artiesten die gaandeweg het label hebben verlaten hadden daar andere redenenen voor. Cannibal Ox hadden we net weer getekend, na een hiaat van een paar jaar, en toen besloten ze wederom uit elkaar te gaan. Meer kan ik daar niet over zeggen, maar verwacht daar de komende tijd in ieder geval niets meer van - ze bestaan simpelweg niet meer. Wat RJD2 betreft: hij had het idee dat, vanwege de nieuwe richting die hij insloeg als singer-songwriter, het een verstandige beslissing zou zijn om over te stappen op een label (XL) dat ervaring heeft met dat soort muziek. Gezien de hoeveelheid geld die hij bij ons verdiend heeft betwijfel ik dat hij ontevreden was met de behandeling door Def Jux." Van de artiesten die nog wel op het label vertoeven hebben Aesop Rock en Rob Sonic nu of binnenkort nieuwe platen uit, je zou zeggen dat dat een mooie mogelijkheid biedt hen mee te slepen op tournee. "Op zich wel, maar Aes is samen met Rob Sonic door Amerika aan het trekken, zij hebben hun eigen plan. Bovendien is het des te leuker om slechts af en toe bij elkaar het podium op te duiken, dat maakt het wat specialer." Voorlopig zul je het dus moeten doen met de gebruikelijke sidekicks: dj Mr. Dibbs, mc The Mighty Quin en toetsenist Wilder Zoby. Hoe dat uitpakt zie je komende dinsdag vanaf 21 uur in Tivoli de Helling, de voortekenen zijn in ieder geval goed.

DJ DEF JUX DOCUMENTARY
Link: http://video.google.nl/videoplay?docid=637711897981680860